Beeld boven (fragment van): Berndnaut Smilde, Nimbus De.Groen (2017)
Niet leren over, maar leren van kunst door deze te benaderen als een vorm van denken, is de basisgedachte van de door Jeroen Lutters ontwikkelde methode Art-Based Learning. Tijdens de laatste Art & Inspiration avond van het seizoen 18/19 onderzoeken we onder leiding van Jeroen en Cees Sprenger de toepasbaarheid van deze manier van denken aan de hand van een aantal kunstwerken in museum ‘Collectie de Groen‘ in Arnhem. De methode is echter niet alleen te gebruiken bij beeldende kunst, maar ook bij film, literatuur, dans of muziek.
Een nieuwe werkelijkheid
Art-Based Learning (ABL) is een methode waarbij een kunstwerk verwijst naar iets dat onbewust bij de beschouwer aanwezig is. Het gesprek tussen de beschouwer en het kunstwerk staat hierin centraal. Het leren zelf wordt bij ABL opgevat als een proces waarbij het bewust worden van de opkomende gedachten leidt tot een nieuwe mogelijke wereld, of in de woorden van Lutters een nieuwe werkelijkheid. Doordat je als kijker je eigen verbeeldingskracht door het kunstwerk laat aanspreken, worden je gedachten belangrijker dan de feitelijke kennis over het werk. Voor deze transformatie onderscheidt Jeroen Lutters vier stappen in zijn ABL.
De proef op de som
Tijdens de Special Award 2015 tentoonstelling in Museum Jan van der Togt in Amstelveen onderging Paola de Bruijn (professional in beeldende kunst) de werkwijze en was onder de indruk. Zij legt uit in haar blog wat de vier stappen zijn in de methode:
1. Het stellen van een vraag
Allereerst stel ik mijzelf een betekenisvolle vraag, een vraag die mij nú bezighoudt, los van de tentoongestelde kunstwerken. Mijn vraag voor dit moment is: Hoe kan ik aansluiten bij de veranderingen om me heen? Deze vraag deel ik vooralsnog niet met mijn gezelschap, maar schrijf ik wel vast op omdat ik deze nog nodig heb bij stap 4.
2. Het sprekend object
Nu pas neem ik de tijd om de kunstwerken van de tentoonstelling in mij op te nemen. Jeroen Lutters stelt hierbij dat het kunstwerk, als sprekend object, mij kiest. Mijn oog valt intuïtief op Realiteiten van Moniek Gerrits, een foto van een landschap waar overheen is geschilderd. In dialoog met het kunstwerk en met een open geest vraag ik mij af hoe het kunstwerk mijn nog niet weten kan leiden naar een bewust weten. Door goed naar het kunstwerk van Moniek te luisteren wanneer ik mijn vraag stel, in deze fase een belangrijke vaardigheid, krijgt het werk alle ruimte om van zich te laten horen.
3. De mogelijke wereld
De wereld die ik door het werk Realiteiten instap, komt via associaties als ideeën en emoties en uiteindelijk in mijn bewustzijn naar boven als antwoorden op mijn vraag. Ik ontmoet er Tijd en we worden goede vrienden. Tijd laat mij kennis maken met de verschillende waarden van de veranderingen die we onderweg zoal tegenkomen. Tussendoor maak ik notities. De antwoorden die ik krijg, scheppen een beeld van een mogelijk groter verhaal dan de ervaring alleen. De verbeelding neemt in deze stap de overhand. In mijn geval ervaar ik voornamelijk een geruststelling; het werk laat me zien hoe veranderingen mijn dagen kleuren en inherent zijn aan het leven zelf.
4. Het vertellen van een verhaal
Na vijftien minuten stap ik uit de imaginaire wereld en vertel aan mijn gezelschap over het ontdekte verhaal en de gevonden antwoorden op de gestelde vraag: Hoe kan ik aansluiten bij de veranderingen om me heen? Het antwoord op deze vraag zijn mijn eigen belevenissen, mijn creaties, waarbij ik van beschouwer transformeer tot maker. Als creatief individu kan ik mij ontplooien in een wereld, een nieuwe werkelijkheid, waarin ruimte is voor subjectiviteit. Communiceren via de taal van het beeld levert hieraan een wezenlijke bijdrage.
Iedereen ervaart de werkelijkheid anders
Art-Based Learning is een methode uit de creatieve wetenschap die van ons als beschouwers vraagt een leven lang te blijven leren, bij voorkeur met en van kunst. In tegenstelling tot kennis en intellect zijn gevoelens en ervaringen van de ene mens wel gelijkwaardig aan die van de ander. Door Art-Based Learning in verbinding met de ander(en) toe te passen en als vaardigheid te blijven trainen, kunnen we, in de nieuwe werkelijkheid, van en aan elkaar leren dat iedereen deze werkelijkheid anders ervaart.
De locatie
De bijeenkomst vindt plaats in museum ‘Collectie de Groen’ in Arnhem, een particulier museum van de familie Groen (Grolsch brouwerij). De collectie bestaat uit onder meer minimalistische kunst die zich goed leent voor deze aanpak. Bovendien is het een prachtige inspirerende locatie waar ook het dineren een bijzondere ervaring is.
Dit event wordt inhoudelijk voorbereid door de clublid Cees Sprenger in samenwerking met Jeroen Lutters en Museum ‘Collectie de Groen’.
